Veelgestelde vragen
plan, planning
Wat gaat Buurtwarmte doen? Wat is het plan?
Buurtwarmte gaat in Groningen één of meerdere lokale buurtwarmtenetten ontwerpen, bewoners betrekken bij de ontwerpfase en bij voldoende belangstelling realiseren. Op verzoek van de gemeente maken we een conceptontwerp voor ruim 3.000 aansluitingen in delen van Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen met veel grondgebonden woningen (eengezinswoningen). Het conceptontwerp dat al is gemaakt voor de negen stempels (een wijkcentrale met buurtwarmtepomp, buffervaten en een back-upketel) wordt meegenomen in het nieuwe onderzoek. Ingenieursbureau Bilfinger Tebodin gaat voor ons op een rijtje zetten wat de beste opties zijn: een aantal kleine warmtenetten met relatief kleine centrales of liever één grote centrale voor meerdere buurten en wijken? En hoe zit het met een mogelijke combinatie met het bestaande net van WarmteStad en hoe kan die eruit zien? Na afronding van die inventarisatie worden de opties geëvalueerd en wordt ook gekeken naar sociale en financiële factoren om een goede afweging te maken. Uiteraard zijn bewoners als toekomstige gebruikers intensief betrokken bij die afweging.
Wat is Buurtwarmte?
Buurtwarmte is in Groningen van start gegaan als een initiatief van Paddepoel Energiek en Grunneger Power. Ons doel is het vinden van een goede collectieve oplossing voor de duurzame verwarming van woningen in de buurt. Tot 31 maart 2020 werden de activiteiten in Paddepoel uitgevoerd door de Stichting 050 Buurtwarmte. Op 1 april 2020 zijn de activiteiten overgedragen naar energiecoöperatie Grunneger Power.
In Paddepoel is een conceptontwerp gemaakt voor de “negen stempels”, 450 huizen in Paddepoel-Noord. Uit die basisberekeningen werd duidelijk dat een buurtwarmtenet technisch haalbaar is maar nog wel verder uitgewerkt moet worden. In de nieuwe situatie maakt Grunneger Power samen met de gemeente en betrokken bewoners een conceptontwerp voor ruim 3.000 aansluitingen in een groter gebied. Dat doen ze in Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen. Daarbij ligt de nadruk op het aansluiten van grondgebonden woningen (eengezinswoningen) en portiekflats.
Wat is er nieuw aan Buurtwarmte?
Buurtwarmte zet de volgende stap! Op een succesvolle en gezellige avond in de Bisschop Bekkersschool eind 2019, presenteerden we het magazine “Bewoners de baas over duurzame warmte”. Daarin deelden we het conceptontwerp voor een duurzame bron & lokaal warmtenet voor 450 huizen in “de negen stempels” van Paddepoel. We ontvingen ruim 130 steunbetuigingen van (wijk)bewoners die uitspraken dat ze Buurtwarmte in Paddepoel een goed idee vinden dat nadere uitwerking verdient.
En die uitwerking komt er: eind vorig jaar al gaf de gemeente Groningen aan dat ze het Buurtwarmteproject wil steunen. In het magazine werd aangeduid hoe dat zou kunnen: met een warmtefonds en met een gemeente die meefinanciert, deels uit de gelden voor Proeftuin Aardgasvrije Wijk.
De toezegging ging gepaard met een verzoek: de Gemeente heeft aan Grunneger Power gevraagd om niet voor 450 huizen een buurtwarmtenet met bron te ontwerpen, maar dat te onderzoeken voor ruim 3.000 huizen, in Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen. Het doel is en blijft: duurzame warmte voor en door burgers, lokale warmtenetten en zeggenschap voor bewoners in een warmtecoöperatie. Zo wil men de voordelen van een lokale aanpak dichtbij de burgers combineren met de financiële voordelen van de grotere schaal.
Het project Buurtwarmte Noord-West, zoals het project is gedoopt, is inmiddels in volle gang. Grunneger Power doet dit samen met de gemeente en bewoners(organisaties) die hierbij betrokken willen zijn. Zij wordt geholpen door de mensen van Paddepoel Energiek en hopelijk ook door u als betrokken burgers. Uiteraard is uw kennis en ervaring als bewoner daar hard bij nodig. Op de website van Grunneger Power leest u over de bewonersavonden & verdiepende workshops.
Waarom opschaling?
Vanaf het begin was het idee van Buurtwarmte om op te kunnen opschalen naar andere wijken. In de “negen stempels” van Paddepoel zijn we begonnen onder de naam Buurtwarmte Paddepoel. De kennis die we hier zouden opdoen, was ook voor meer buurten in Paddepoel en andere wijken van Groningen toepasbaar.
Uit die basisberekeningen van het conceptontwerp werd duidelijk dat een buurtwarmtenet technisch haalbaar is, maar nog wel verder uitgewerkt moet worden. De gemeente steunt het maken van de volgende stap. Deze toezegging ging gepaard met een verzoek: de Gemeente heeft aan Grunneger Power gevraagd om niet voor 450 huizen een buurtwarmtenet met bron te ontwerpen, maar dat te onderzoeken voor ruim 3.000 huizen, in Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen. Zo kunnen meer mensen profiteren van duurzame en betaalbare warmte. De voordelen van een lokale aanpak dichtbij de burgers worden gecombineerd met de financiële voordelen van de grotere schaal.
Wat is de planning nu? Wanneer zal het warmtenet gerealiseerd zijn?
Uit die basisberekeningen van het conceptontwerp werd duidelijk dat een buurtwarmtenet technisch haalbaar is, maar nog wel verder uitgewerkt moet worden. De nieuwe situatie, waarbij Grunneger Power samen met de gemeente en betrokken bewoners een conceptontwerp maakt voor ruim 3.000 aansluitingen in een groter gebied, heeft uiteraard gevolgen voor de planning.
De verkenning naar het aansluiten van meerdere woningen duurt ongeveer tot en met de zomer van 2021). Als buurtbewoner kunt u van begin tot eind meepraten en -denken. Dat kan via bewonersbijeenkomsten, en daarnaast worden werkgroepsessies opgezet. Ook als de plannen haalbaar blijken, zal de schop niet voor 2022 de grond in gaan. Want ook het vergunnings- en aanbestedingstraject zal de nodige tijd kosten.
Is voor 2022 uw huidige CV-ketel aan vervanging toe? Neem even contact met ons op. Dan kunnen we met u bepalen wat u het beste kunt doen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om (tijdelijk) een CV-ketel te huren. Wij kunnen met u de mogelijkheden doornemen en u contact brengen met een goede leverancier en installateur.
Waarom een warmtenet? En waarom niet een ander alternatief voor aardgas?
De gaskraan in Groningen wordt stapje voor stapje dichtgedraaid, de installatiebranche en milieuorganisaties denken dat de ouderwetse cv-ketel binnen een paar jaar verdwijnt en de kosten voor gas zullen snel stijgen. Maar als gas straks én duurder én schaarser is, hoe moeten we dan ons huis verwarmen?
Er zijn verschillende alternatieven voor gas. De mogelijkheden die het vaakst genoemd worden zijn bijv. waterstof, een hybride warmtepomp, all electric en een warmtenet. Om een goede keuze te maken tussen de verschillende alternatieven, is het belangrijk om te beseffen dat we op dit moment 40 miljard m³ gas gebruiken in Nederland, waarvoor een alternatief moeten komen. Een vijfde daarvan (12 miljard m³) is bestemd voor huishoudens. In opdracht van Buurtwarmte heeft onderzoeker Kathelijne Bouw voor een standaard jaren ‘70 huis uitgezocht wat de geschatte kosten zijn per scenario.
Groene waterstof
Groene waterstof (H2) wordt gemaakt uit elektriciteit en water. Om waterstof op een duurzame manier te produceren, hebben we veel duurzaam opgewekte zonne- en windenergie nodig. Op dit moment is niet voldoende duurzame energie beschikbaar om waterstof op grote schaal te produceren.
Verder is de techniek nog in ontwikkeling, en met name gericht op toepassing in de industrie en transport. Met de productie, de distributie en het gebruik van waterstof is nog geen grootschalige ervaring opgedaan. Het is nu nog een kostenintensieve oplossing. Je hebt er driemaal zoveel van nodig als van aardgas. Of waterstof werkelijk toekomst heeft in Nederland zal nog moeten blijken.
(Hybride) warmtepomp
Als een huis volledig op elektriciteit draait, noemen we dat all-electric. Voor het verwarmen van je huis en voor het gebruik van warm tapwater en koken, gebruik je geen aardgas meer. Je kunt je woning volledig elektrisch verwarmen met een elektrische warmtepomp. Met een hybride warmtepomp blijft de CV-ketel hangen voor koude dagen en voor het gebruik van warm tapwater.
In de praktijk zijn (hybride) warmtepompen in een woning uit de jaren ‘60 of ‘70 niet rendabel. Een warmtepomp is vooral rendabel in zeer goed geïsoleerde huizen, bij voorkeur met lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming.
Warmtenet
Op veel plekken in Nederland is warmte beschikbaar (bijv. in oppervlaktewater zoals een rivier, of in de (on)diepe ondergrond, of als restwarmte van de industrie en datacenters). Die warmte kan worden gebruikt om, met behulp van elektriciteit, water te verwarmen. Het opgewarmde water wordt in goed geïsoleerde buizen naar woningen, flats en scholen etc. getransporteerd. Daar wordt de warmte gebruikt voor verwarming en warm tapwater.
Warmtenetten kunnen op veel plekken een goede oplossing zijn om woningen van het gas af te halen. Het is een optimale oplossing voor woonwijken in een dichtbebouwde omgeving, met veel woningen uit de jaren ‘60-’70. Geschat wordt dat ongeveer de helft van Nederland voor 2050 aangesloten kan worden op een warmtenet. In het Klimaat en Energie Akkoord van de regering wordt zelfs over 70% gesproken.
Wanneer zal het warmtenet gerealiseerd zijn?
Op dit moment is het project Buurtwarmte Paddepoel nog in de verkenningsfase. Wij verwachten dat in het gunstigste geval het warmtenet over circa 2-3 jaar in bedrijf is. Als alles goed gaat, kunnen we in maart 2020 beginnen met bouwen, zodat we in oktober 2020 de eerste huizen kunnen aansluiten op het warmtenet, en daardoor van het gas kunnen afsluiten. De planning is natuurlijk afhankelijk van de gekozen techniek en de belangstelling uit de buurt.
Als buurtbewoner kunt u trouwens nu al meepraten en -denken. Dat kan via bewonersbijeenkomsten, een klankbordgroep en werkgroepen rond thema’s als communicatie en techniek. Daarnaast gaan we elke dinsdagmiddag van 13:00-17:00 uur graag met je in gesprek bij onze Koffietafel in de Plutozaal (Plutolaan 329). Daar kun je jouw reactie, zorgen en wensen delen. Zo zorgen we dat buurtwarmte echt iets wordt voor en met bewoners.
Wat maakt het project anders dan andere warmtenetten in Nederland?
Het warmtenetwerk komt in eigendom van een warmtecoöperatie van buurtbewoners. Er zijn geen aandeelhouders; gebruikers worden de gezamenlijke eigenaar van het warmtenetwerk en profiteren zo van de opbrengsten. Dat is best bijzonder. Alleen bewoners in Culemborg hebben eerder zo’n eigen warmtevoorziening gerealiseerd: Thermo Bello.
Daarnaast starten we een buurtproces, waarin we bewoners vragen wat zíj belangrijk vinden. Het lokale warmtenetwerk wordt daarmee vormgegeven van onderop, samen met bewoners die invloed willen op de manier waarop het warmtenetwerk wordt vormgegeven.
Zijn er voorbeelden van coöperatieve warmtenetten in andere delen van het land?
Met coöperatieve warmtenetten zijn goede ervaringen in binnen- en buitenland. Zo hebben bewoners van Culemborg een eigen warmtevoorziening gerealiseerd: Thermo Bello. Bij onze noordelijke buren in Denemarken weten ze haast niet beter. In de hoofdstad Kopenhagen is 98 procent van de gezinnen al tientallen jaren aangesloten op lokale warmtenetten. Warmtebedrijven mogen daar geen winst maken en veel netten zijn er in eigendom van de bewoners. Inmiddels komen de buurtwarmteplannen in Nederland ook van de grond: voorbeelden zijn o.a. Terheijden, waar het Traais Energie Collectief werkt aan een warmtenet voor het hele dorp en Heeg in Friesland.
Meer nieuws over collega-initiatieven en hun plannen is te vinden op de site van de landelijke ondersteuningsorganisatie Buurtwarmte: https://buurtwarmte.energiesamen.nu
techniek
Hoe gaat de aanleg van het buurtwarmtenet in zijn werk?
Het in de centrale(s) opgewarmde water moet via een leidingnet naar de woningen in de wijk worden geleid. Vervolgens wordt dit water weer terug getransporteerd richting de centrale. Hiervoor moet een leidingnetwerk worden aangelegd onder de straten, stoepen en woningen.
Onderdeel van onze verkenning is een onderzoek naar de meest slimme opties voor de aanleg van een leidingnet. Overlast proberen we zoveel mogelijk te beperken. Daarom leggen we leidingen bij voorkeur zoveel mogelijk onder de stoep door en onder de woningen langs, in plaats van door de straat. Bovendien kijken we naar een slimme fasering. Dat betekent dat we de aanleg van leidingen waar mogelijk combineren met eventuele werkzaamheden.
Wat is een buurtwarmtenet?
Een (buurt)warmtenet bestaat uit één of meerdere (buurt)warmtecentrales en één of meerdere warmtenetwerken. Een warmtecentrale is een gebouw, ter grootte van een fors vrijstaand huis . Afhankelijk van hoeveel huizen deze warmtecentrale bedient, is deze groter of kleiner. De warmte wordt uit de ondiepe ondergrond gehaald (WKO) en waar mogelijk voor een deel uit water van het Reitdiep. Een warmtecentrale herbergt grote warmtepompen die met duurzame stroom warmte produceren. Deze warmte wordt in heetwatervaten opgeslagen. Er is een back-up ketel (op duurzame brandstof) aanwezig om snel warmte te kunnen leveren, wanneer de vraag naar warmte hoog is of bij een storing van de warmtepompen. Zo kan een netwerk in een koude winter de huizen toch verwarmen. Door ondergrondse leidingen, het warmtenetwerk, stroomt de gasvrije warmte naar de aangesloten huizen in de buurt.
Of er één of meerdere (buurt)warmtecentrales en -netwerken gaan komen is een belangrijke onderzoeksvraag in de verkenning naar een buurtwarmtenet voor 3.000 woningen. Door deze vraag te onderzoeken vanuit verschillende disciplines (ruimtelijk (locatie en inpassing), economisch, technisch, de wensen van bewoners, de warmtevraag van bewoners) kunnen we onderzoeken wat de meest slimme en wenselijke opties zijn.
Waar komt de warmte vandaan? Welke warmtebron gebruiken we?
Als Buurtwarmte willen we eigen, duurzame warmtebronnen gebruiken. Om op elk moment voldoende warmte te kunnen leveren hebben wij een bron nodig die én voldoende capaciteit heeft om de benodigde warmte te leveren én die deze warmte op elk moment kan leveren. Wij kijken hiervoor naar drie verschillende mogelijkheden:
Bodemenergie
Voor bodemenergie (WKO) zijn twee boringen nodig: één voor het oppompen van ‘warm’ water uit de ondiepe ondergrond en één voor het injecteren van het ‘koude’ water, enkele honderden meters verderop. In de zomer draaien de stromen om zodat er ‘koud’ water wordt opgepompt en ‘warm’ water terug de bodem ingebracht. Wij geven het bedrijf IF Technology de opdracht om te onderzoeken of bodemenergie mogelijk zou zijn op een schaal van ruim 3.000 woningen. Waarschijnlijk zijn er dan meerdere WKO’s nodig.
Oppervlaktewater
Bij aquathermie zou gebruik gemaakt kunnen worden van het oppervlaktewater uit het Reitdiep. Het voordeel hiervan is dat er geen boring in de ondergrond nodig is en dat het afgekoelde water ‘s zomers niet opnieuw terug verwarmd hoeft te worden. Waarschijnlijk heeft het Reitdiep onvoldoende en vooral geen continue doorstroming. De kans bestaat dus dat er niet altijd voldoende ‘warm’ water beschikbaar is in het Reitdiep. Wel kan het Reitdiep een nuttige rol spelen bij de toepassing van WKO. In de zomer is het opgewarmde water uit het Reitdiep een uitstekende bron voor het terug verwarmen van het bodemreservoir.
Restwarmte
De derde optie is gebruik maken van restwarmte. In de nabije omgeving is er voor ons echter geen bron van restwarmte beschikbaar, zodat deze optie afvalt. Er is met WarmteStad gesproken over het gebruik maken van warmte uit de retourleiding als warmtebron. Op dit moment is dit echter nog geen mogelijkheid. In de toekomst zou dit wellicht een aantrekkelijke optie kunnen zijn.
Combinatie
Uit de eerste onderzoeken voor 450 woningen in Paddepoel, blijkt dat de beste optie een combinatie is van bodemenergie en oppervlaktewater uit het Reitdiep. Op een schaal van ruim 3.000 woningen in Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen, zijn er waarschijnlijk meerdere WKO’s nodig nodig. Samen met IF Technology gaan we deze mogelijkheid verder onderzoeken.
Is er altijd voldoende warmte?
Ja. Alle netwerkbedrijven hebben de verplichting om te allen tijde warmte te kunnen leveren. Buurtwarmte dus ook. De Rijksoverheid ziet erop toe dat wij leveringszekerheid kunnen garanderen. Om ook bij een onverhoopte storing warmte te kunnen leveren zorgen we voor een backup verwarmingsketel. De backup-ketel kan ook worden ingezet op extreem koude dagen als de capaciteit van de warmtepompen onvoldoende is. De ketel zal zeer waarschijnlijk niet meer dan 10 procent van de benodigde warmte leveren.
Wat verandert er in huis? Moet ik mijn gasfornuis ook vervangen?
Ook al verandert de manier waarop het huis verwarmd wordt, in de praktijk is er geen verschil merkbaar. De thermostaat en radiatorknoppen blijven precies zo werken als voorheen. Net als bij stroom en gas is er een afrekening op basis van de warmte die daadwerkelijk is afgenomen.
Bij een aansluiting op Buurtwarmte wordt de CV-ketel in huis overbodig. Deze wordt vervangen door een zogenoemde ‘afleverset’. Dit is een kleine installatie met een warmtewisselaar die ervoor zorgt dat de warmte uit het leidingnet de woning binnenkomt. Een voordeel is dat de jaarlijkse onderhouds- en vervangingskosten voor de ketel komen te vervallen. Een afleverset is namelijk onderhoudsvrij en gaat decennia mee. Prettig aan een afleverset is ook dat het veel minder geluid maakt dan een CV-ketel en het blijft gewoon verwarmen wanneer er warm tapwater wordt gevraagd.
Bij een aansluiting op het warmtenet is het in principe nog steeds mogelijk om op gas te blijven koken. Dit is echter niet aan te raden, er moet dan nog steeds vastrechtkosten voor de gasaansluiting betaald worden.
Waar komen de buizen het huis binnen?
Voor het aansluiten van een afleverset op het distributienet moeten er in de woning nieuwe leidingen worden aangelegd. Het gaat hierbij om twee buizen: een aan- en afvoerbuis van circa twee centimeter dik. In de meeste woningen zullen de leidingen binnendoor lopen door ze onder andere in schoorsteenkanalen weg te werken. Een nadeel is echter dat veel woningen in de loop der jaren verbouwd zijn, zodat er geen standaard oplossing is. Dit betekent hogere kosten en wellicht minder mooie oplossingen bij ‘lastige’ huizen. Een andere mogelijkheid is om de leiding vanaf de grond via de buitengevel naar boven te geleiden. Ter hoogte van de dakgoot komt de leiding dan naar binnen zodat binnenshuis alleen op zolder een nieuwe leiding hoeft te worden aangelegd. We hebben ons hierbij laten inspireren door een warmtenet in Purmerend waar de woningen ook op deze manier zijn aangesloten. Deze oplossing is wel voor elk huis geschikt en bovendien in prijs niet significant duurder en heeft daarom onze voorkeur.
Moet ik mijn woning ook isoleren?
Het verder isoleren van de woning is niet noodzakelijk. Het is natuurlijk altijd goed om alvast te maatregelen te nemen die helpen energie te besparen. Want hoe meer warmte je bespaart, hoe minder warmte je hoeft te gebruiken. Wij raden aan: maak gebruik van isolatiemaatregelen die u nu al kunt doen en die niet om een grote investering vragen. De energiecoaches van Paddepoel Energiek kunnen u helpen om een goede afweging te maken.
Kan ik van het gas af?
Bij aansluiting op Buurtwarmte kunt u helemaal van het gas af, als u ook kiest voor elektrisch koken, bijvoorbeeld met een inductiekookplaat. Daarmee bespaart u jaarlijks in ieder geval €120,- (de kosten die u niet meer hoeft te betalen aan je energieleverancier voor het vastrecht van gas).
Waar komt de warmtecentrale te staan?
De locatie van de warmtecentrale(s) is nog niet bekend. Een warmtecentrale zal zo dicht mogelijk bij de mogelijke warmtebron geplaatst worden, bij voorkeur in of aan de rand van de te verwarmen gebieden. Op deze manier wordt zo min mogelijk warmte verloren. Vanwege de kosten van het buizennetwerk is het belangrijk om een warmtecentrale niet te ver van de aangesloten woningen te plaatsen. Pas wanneer we weten welke bronnen we gebruiken, weten we ook waar de warmtecentrales zouden kunnen staan. Buurtwarmte is in overleg met WarmteStad over het slim combineren van plannen. Het kan zinvol blijken om uiteindelijk alle deelnetten met elkaar te verbinden.
MEEDOEN
Wie kan er meedoen?
Het oorspronkelijke werkgebied van Buurtwarmte (blauw) bestond uit 450 woningen in “de negen stempels” van Paddepoel. Het nieuwe werkgebied (geel) omvat ruim 3.000 koop- en huurwoningen in Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen. Daarbij ligt de nadruk op grondgebonden woningen (eengezinswoningen) en portiekflats. Zowel koop- als huurwoningen kunnen meedoen.
Word ik verplicht aangesloten?
Niemand is verplicht om aan te sluiten op het warmtenet. Bewoners uit het werkgebied van Buurtwarmte (zie de vraag hierboven) kunnen zelf kiezen of ze een aansluiting willen op het buurtwarmtenet.
Kan ik bij mijn eigen energieleverancier blijven?
Bij een aansluiting op het buurtwarmtenet gebruikt u warmte van Buurtwarmte. Voor het gebruik van stroom kunt u bij uw eigen energieleverancier blijven. Uw huidige energieleverancier biedt geen warmte aan, daarom zal Buurtwarmte dit leveren. Eén van onze uitgangspunten is dat de warmte van Buurtwarmte niet duurder is dan wanneer u op gas blijft stoken.
Wat ga ik betalen voor warmte van Buurtwarmte?
Het netwerk wordt een financieel aantrekkelijk alternatief voor gasloos wonen in bestaande huizen. Ons uitgangspunt is dat bewoners niet meer gaan betalen voor het betrekken van warmte via een buurtwarmtenetwerk dan wanneer ze op gas blijven stoken. Wij garanderen dat de prijzen volledig transparant zijn, zodat u precies weet waar aan toe bent.
Door in plaats van 450 woningen ruim 3.000 huizen aan te sluiten (schaalvergroting) verwachten we dat de kosten voor aanleg en beheer van het netwerk en de bron(nen) gunstiger uitvallen dan in de oorspronkelijke planning, die beperkt was tot de “negen stempels” in Paddepoel-Noord.
Uiteraard is Buurtwarmte niet de enige die invloed heeft op het kostenplaatje: dat is ook afhankelijk van de plannen van de Rijksoverheid, netwerkbeheerders en energieleveranciers. Op basis van de recente ontwikkelingen verwachten we dat gas uiteindelijk duurder gaat worden voor bewoners en duurzame oplossingen, zoals warmtenetten, steeds aantrekkelijker.
partnerschappen
Hoe verhoudt Buurtwarmte zich tot WarmteStad? En waarom sluiten we niet gewoon aan op de hoofdleiding van WarmteStad?
Buurtwarmte en WarmteStad zijn twee verschillende organisaties. WarmteStad is het publieke warmtebedrijf met de gemeente en het Waterbedrijf als aandeelhouders. WarmteStad richt zich in Paddepoel en Selwerd tot dusver op grote afnemers van warmte (blokverwarmingsflats en ketelhuizen in Selwerd) en sloot contracten met woningbouwcorporaties en eigenaren van panden op Zernike. Buurtwarmte heeft als focus het aansluiten van eigenaren en huurders van grondgebonden woningen (eengezinswoningen) en portiekflats en kiest als organisatievorm een bewonerscoöperatie.
Aangezien WarmteStad actief is in hetzelfde gebied als Buurtwarmte, wordt er wel overlegd over het slim combineren van plannen en ervaringen uitwisselen. Als Buurtwarmte willen we eigen, duurzame warmtebronnen gebruiken. Als samenwerken wederzijds voordeel oplevert, sluiten we dat niet uit.
Wie betaalt de investering voor de aanleg van het warmtenet?
Het vinden van een juiste investeerder en de vorm van investeren is deel van de verkenning die we zijn gestart. In het Buurtwarmtemagazine “Bewoners de baas over duurzame warmte” werden al twee scenario’s geschetst. De Gemeente Groningen heeft aangegeven open te staan voor een scenario waarin een warmtefonds wordt gecreëerd. Daarbij wordt 4 miljoen euro uit de Proeftuin Aardgasvrije Wijken door de gemeente ingezet om aanvullend kapitaal aan te trekken en een revolverend fonds van 40 miljoen euro op te zetten. Daarmee kunnen op verschillende plekken in de stad lokale warmtenetten worden gerealiseerd. Daarnaast wordt verkend of de gemeente een rol neemt als mede-investeerder in de coöperatieve netten van Buurtwarmte, vergelijkbaar met de rol van de gemeente in WarmteStad. Verder zal een deel van de investering worden geleend bij de bank. Daarvoor betalen we rente en aflossing, die we kunnen betalen uit de opbrengsten van de warmte.
Wat is de rol van Shell in Buurtwarmte?
Bij het maken van een conceptontwerp voor de “negen stempels” in Paddepoel-Noord heeft Buurtwarmte gebruik gemaakt van geld dat door Shell ter beschikking is gesteld voor het ontwikkelen van de plannen. Shell deed dit om kennis en ervaring op te doen met de aanleg van warmtenetten op deze schaal in bestaande wijken. Met het opleveren van het conceptontwerp kwam een einde aan Shells financiële bijdrage.
Shell is bij het vervolg alleen nog betrokken in de persoon van ir. Peter Breithaupt. Vanuit zijn baan als senior adviseur bij Shell New Energies brengt hij zijn technische en economische kennis in in het Buurtwarmteteam en ondersteunt zo bij het maken van het conceptontwerp voor ruim 3.000 huizen, in Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen.
Wat is de rol van de Gemeente Groningen in Buurtwarmte?
De gemeente Groningen is enthousiast over Buurtwarmte en ziet goede kansen voor het vervolg. Eind vorig jaar al gaf de gemeente al aan dat ze het Buurtwarmteproject wil steunen. In het magazine werd aangeduid hoe dat zou kunnen: met een warmtefonds en met een gemeente die meefinanciert, deels uit de gelden voor de Proeftuin Aardgasvrije Wijk. De gemeente Groningen heeft ons nu opdracht gegevens om een verkenning te doen voor een conceptontwerp voor ruim 3.000 woningen in Paddepoel, Vinkhuizen en Selwerd. Ze heeft voor het uitvoeren van deze verkenning geld ter beschikking gesteld.
organisatievorm en participatie
Hoe zit het met financiële risico’s voor bewoners? Hoe worden die afgedekt?
Als bewoner loopt u geen financieel risico. Als deelnemer bent u lid van de buurtwarmtecoöperatie. Deze zal een coöperatie U.A. worden. U.A. staat voor uitsluiting van aansprakelijkheid. Daarmee sluiten we de aansprakelijkheid van alle leden uit. Dit betekent dat leden nooit bijdragen in een eventueel tekort van de coöperatie.
Landelijk gezien worden warmtenettarieven gereguleerd door de overheid. De ACM (Autoriteit voor Consument en Markt) stelt elk jaar de maximale warmteprijs en de maximale prijs voor de aansluiting op een warmtenetwerk vast. Ook in de nieuwe Warmtewet 2.0, die naar verwachting in 2022 in werking treedt, zijn de tarieven gereguleerd. Het warmtebedrijf moet aantonen dat de kosten die het in rekening brengt in verhouding staan tot de kosten.
Voor de toekomstige buurtwarmtecoöperatie die optreedt als warmtebedrijf geldt dat winst en rendement geen doel op zich zijn. Doel is het leveren van duurzame en betaalbare warmte. De leden van de coöperatie bepalen de bestemming van eventuele winsten.
Hoe werkt de besluitvorming binnen een coöperatie?
Alle leden hebben één stem en hebben samen dus volledige zeggenschap. In de statuten wordt vastgelegd onder welke voorwaarden besluiten kunnen worden genomen (bijv. dat de begroting sluitend moet zijn).
Wat houdt lidmaatschap van een coöperatie in voor mij?
We streven naar een model waar leden van de toekomstige warmtecoöperatie zelf kiezen voor de mate van deelname. Zo kiest u zelf welk lidmaatschap het beste bij u past. Bijvoorbeeld:
- Voor warmte-afnemers die vooral ‘consument’ zijn. De leden betalen een geringe jaarlijkse contributie. Het lidmaatschap van de coöperatie geeft recht om mee te stemmen op ALV’s.
- Voor warmte-afnemers die graag meer invloed willen. Betalen een jaarlijkse contributie, stemmen mee op ALV’s en zijn daarnaast actief in bestuur of uitvoerend orgaan van de coöperatie. Ook de optie van mee-investeren in het netwerk wordt onderzocht.
Wie wordt de eigenaar van het buurtwarmtenetwerk?
Het warmtenet komt in eigendom van een nieuw op te richten coöperatie van bewoners. Bewoners die zijn aangesloten op het warmtenet, worden lid van de coöperatie en verkrijgen zo zeggenschap over belangrijke besluiten rond de warmtelevering. Het grote voordeel van een coöperatie is dat de leden zijn betrokken bij grote beslissingen, zoals over het besteden van de opbrengsten. Er wordt zonder winstoogmerk gewerkt.
Het wordt een coöperatie U.A. (dat staat voor uitgesloten van aansprakelijkheid). Daarmee sluiten we de aansprakelijkheid van alle leden uit. Dit betekent dat leden nooit bijdragen in een eventueel tekort van de coöperatie.
Op dit moment onderzoeken we nog of er éen grote coöperatie wordt gerealiseerd, of meerdere buurtcoöperaties. Die zouden onder een overkoepelende coöperatie (zoals Grunneger Power) kunnen vallen. De overkoepelende coöperatie draagt zorg voor beheer, technisch onderhoud en facturering, of brengt dit onder bij gespecialiseerde organisaties. Samen met organisaties in de buurt, zoals Paddepoel Energiek, de TNO en de Hanze werken we aan een organisatiemodel dat het beste past voor onze situatie. Een model waar waar bewoners wel zeggenschap en invloed hebben als lid van een coöperatie, maar waar de (technische en financiële) risico’s beperkt worden, bijvoorbeeld door samenwerking met sterke en kapitaalkrachtige partners, zoals de gemeente.